Als je denkt aan milieuvervuiling door auto’s, dan denk je waarschijnlijk vooral aan de nieuwsberichten over de nadelige effecten van uitlaatgassen op onze gezondheid en de opwarming van de aarde. Er is echter nog een andere bedreiging voor het milieu, eentje waar je misschien nog niet zo bij stil hebt gestaan. En dat is de milieuvervuiling die veroorzaakt wordt door autobanden.

Veel oude en afgedankte autobanden belanden namelijk op de afvalberg en dragen zo bij aan het afvalprobleem. Daarnaast komen er door bandenslijtage aanzienlijke hoeveelheden fijnstof en microplastics in het milieu terecht. De Belgische overheid onderzoekt daarom de mogelijkheid om belasting te heffen op bandenslijtage. Daarnaast betalen we al langere tijd de milieubijdrage die geheven wordt bij de aankoop van nieuwe banden.

Het geld van deze milieubijdrage wordt gebruikt om het inzamelen en milieuvriendelijk verwerken van de oude banden te bekostigen. De industrie gebruikt de versleten banden vervolgens als alternatieve grondstof bij de productie van geluids- of trillingsdempende materialen of bij de aanleg van kunstgrasvelden.

Maar het is natuurlijk nog beter om bij de productie van autobanden al te letten op de milieubelasting. De bandenindustrie doet daarom haar best om autobanden steeds duurzamer te maken. Laten we eens kijken hoe dat gebeurt.

Vermindering bandenslijtage

Als banden minder hard slijten, dan komen er ook minder schadelijke stoffen, zoals fijnstof, in het milieu terecht. Daarom ontwikkelen autofabrikanten nieuwe soorten banden die minder snel slijten. Dat is wel een uitdaging, omdat over het algemeen aangenomen wordt dat minder slijtage ook leidt tot een verminderde grip op de weg. In de praktijk valt dit gelukkig mee.

Door de rolweerstand van een band te verlagen, proberen bandenfabrikanten de banden duurzamer te maken. Dit leidt niet alleen tot minder fijnstof in de lucht, maar het zorgt ook voor een lager brandstofverbruik en dus een lagere CO2-uitstoot. Zo is deze band op 2 manieren beter voor het milieu (en voor de portemonnee). Hoe kun je zelf zien of een band een lage rolweerstand heeft? Let op het brandstofverbruik wat op het bandenlabel staat. Een laag brandstofverbruik hoort namelijk bij een lage rolweerstand.

Je kunt overigens zelf de bandenslijtage verminderen door je banden op de juiste bandenspanning te houden en door je rijgedrag aan te passen. Trek bijvoorbeeld rustig op, rijd rustig door bochten en rem geleidelijk. Het op tijd wisselen van zomer- en winterbanden draagt ook bij aan de vermindering van de slijtage. Winterbanden slijten tenslotte 20% harder dan zomerbanden als de temperatuur boven de 15 graden ligt.

Bandenfabrikanten gebruiken meer duurzame grondstoffen voor banden

Yokohama is een van de bandenfabrikanten die experimenteert met duurzame grondstoffen voor autobanden. Zo past deze fabrikant een innovatief rubbermengsel toe waarin sinaasappelolie wordt gebruikt in plaats van aardolie. Deze compound verlaagt de rolweerstand behoorlijk waardoor de bandenslijtage vermindert. Bovendien is sinaasappelolie een hernieuwbare grondstof die makkelijk afgebroken kan worden.

Maar er gebeurt meer. In de zoektocht naar alternatieven voor rubber onderzoekt bandenfabrikant Continental de mogelijkheden van een rubbermengsel wat gemaakt is met latex uit wortels van paardenbloemen. Het gebruik van dit rubber vermindert het aantal rubberplantages wereldwijd waardoor ontbossing wordt tegengegaan. Onderzoekers van het ILVO in Vlaanderen slaagden erin om de teelt van rubberpaardenbloemen op grote schaal mogelijk te maken. Samen met bedrijven zetten ze nu stappen om een lokale rubberproductie mogelijk te maken. Zo kan het rubber gewoon naast de bandenfabriek geteeld worden.

Creatieve oplossingen zijn er ook. Goodyear is nog zo’n bandenfabrikant die alternatieve grondstoffen zoekt om duurzame banden te kunnen maken. In 2018 onthulde Goodyear daarom de Oxygene, een concept 3D-band met mos die zuurstof kan produceren. Delen van de band zijn gemaakt van gerecycled rubberpoeder. Het mos in de band kan zuurstof produceren, zodat de band bijdraagt aan een betere luchtkwaliteit, met name in de steden.

Banden zonder lucht

Eén van de laatste ontwikkelingen op het gebied van duurzame autobanden is de autoband zonder lucht. Zo ontwikkelt Michelin de Uptis, een autoband waar de lucht is vervangen door flexibele rubberen spaken. Het grote voordeel van deze band is dat lekrijden tot het verleden behoort, zodat de band minder vaak vervangen hoeft te worden.

Volgens Michelin heeft deze band altijd de juiste bandenspanning waardoor er minder slijtage optreedt. De bandenmaker denkt dat er wereldwijd jaarlijks 200 miljoen banden bespaard kunnen worden door deze langere levensduur. Het mag duidelijk zijn dat dit een positief effect op ons milieu gaat hebben.

Een woordje over recycling

Het grootste deel van de afgedankte banden komt nu nog terecht op de afvalberg, waar de banden verbrand worden om energie op te wekken. Bij dit proces komt veel CO2 vrij, wat daarna in de atmosfeer belandt en bijdraagt aan het broeikaseffect.

Helaas kunnen banden nog niet voor 100% gerecycled worden, maar de technieken worden wel steeds beter. In Vlaanderen zorgt o.a. Recytyre vzw voor de inzameling en verwerking van afgedankte banden. Deze banden worden dan als volgt verwerkt:

  • De banden die nog in goede staat zijn krijgen een nieuw leven als           tweedehands band.
  • Vrachtwagenbanden kunnen soms nog een nieuw profiel krijgen en daarna opnieuw gebruikt worden (herprofilering).
  • De banden worden in repen geknipt of tot kleine korrels vermalen, die vervolgens hergebruikt worden in asfalt, isolatie, handgrepen en ga zo maar door.

Zo krijgen oude banden een tweede en soms zelfs een derde leven. En kunnen de autobanden echt niet hergebruikt worden? Dan doen ze dienst als energiebron, bijvoorbeeld in cementovens.

Zo worden autobanden steeds groener

Bandenfabrikanten ontdekken steeds meer nieuwe, duurzame grondstoffen die ze vervolgens kunnen verwerken in de autobanden. Door het toepassen van diverse technieken die de bandenslijtage verminderen, wordt de afvalberg kleiner en de luchtkwaliteit verbeterd. En mocht de band dan uiteindelijk toch versleten zijn, dan zijn er steeds betere technieken om deze banden te recyclen, waardoor op de grondstoffen bespaard wordt. Niet alleen in de auto-industrie maar ook ver daarbuiten. Zo worden autobanden in de toekomst steeds groener.