Er zijn veel ontwikkelingen op het gebied van mobiliteit en infrastructuur. De mogelijkheden nemen toe nu de technologische features en kennis steeds grotere stappen lijken te zetten. Met de komst van Smart Mobility moeten de huidige problemen aangepakt worden. De overdruk op de Belgische infrastructuur wordt verlicht door nieuwe technieken in te zetten. Een van de doelstellingen binnen dit traject is het inzetten van de slimme snelweg.

Maar wat is een slimme snelweg nou precies en hoe heeft de gemiddelde Belgische automobilist hier baat bij?

Waar komt die slimme snelweg vandaan?

De slimme snelweg is geen ‘nieuw concept’ dat spontaan geïntroduceerd is. Er wordt al langer nagedacht over de mogelijkheden om méér informatie te gebruiken bij het rijden. De ontwikkelingen in de richting van het autonoom rijden hebben hierbij een grote rol van betekenis gespeeld. Een auto kan namelijk alleen zelfstandig rijden wanneer alle data aanwezig is, zodat de auto ook daadwerkelijk beslissingen kan nemen aan de hand van de aangeleverde informatie.

De slimme snelweg is een verkeerssituatie waarbij systemen met elkaar communiceren, zodat een auto zelfstandig (in meer of mindere mate) aan het verkeer deel kan nemen. In april werd hier al mee getest langs de E313.

Wat is de slimme snelweg precies?

De kern van de slimme snelweg is communicatie. Verschillende communicatietechnologieën (Wifi, 4G en 5G) worden ingezet om zoveel mogelijk informatie te verzamelen en te delen met de auto’s waarvoor deze informatie relevant is. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van radar, camera’s en nieuwe sensoren (lidars) die een 3D-beeld schetsen van de omgeving.

De slimme snelweg is daarmee feitelijk een extra dimensie binnen de mobiliteit. Het is een extra laag waarbij informatie gedeeld wordt met de weggebruikers. Dit kan later uitgebreid worden met de V2X-technologie, waarbij de auto’s ook informatie kunnen versturen naar het communicatienetwerk, dat vervolgens andere auto’s op de hoogte brengt. De concrete voordelen zijn onder andere:

  • Minder ongelukken omdat de auto van tevoren weet wanneer er geremd moet worden.
  • Meer informatie over de situatie op de weg, waardoor betere mobiliteit mogelijk wordt.
  • De belangrijkste stappen naar het autonoom rijden worden binnen dit traject al voorbereid.
  • Navigatiesystemen kunnen aan de hand van realtime informatie de route herberekenen en zo de reistijd aanzienlijk verkorten.

Tel daar de dertig verplichte hulpsystemen bij op en de veiligheid op de Belgische snelwegen moet aanzienlijk toenemen de aankomende jaren. 

Communicatiesystemen versus of samen met de sensoren rond de auto?

De slimme snelweg heeft dus alles te maken met communicatiesystemen, waarbij informatie gedeeld wordt met de auto’s en het informatiesysteem zelf. Maar hebben we daar niet alle sensoren al voor, zeker met de verplichte ADAS-systemen die ingevoerd gaan worden?

Nee, want de functies van de slimme snelweg en de sensoren sluiten elkaar niet uit. De sensoren zijn essentieel voor de rijhulpsystemen die het rijden makkelijker maken voor de gemiddelde bestuurder. Zij registreren wat er in de directe omgeving van de auto gebeurt, zoals een plotseling remmende vrachtwagen die voor de auto rijdt. Of een auto op de parkeerplaats die je liever niet wilt raken. De sensoren helpen vooral in krappe ruimtes en de directe omgeving rond de auto.

De slimme snelweg waarschuwt niet voor een vrachtwagen die een aantal meter voor je ineens remt. De slimme snelweg geeft informatie over de verkeerssituatie 500, 1000 of 1500 meter voor je. Of over de situatie rond de volgende afslag, die je beter kunt mijden omdat er een ongeluk gebeurd is. Sensoren kunnen deze functie nóóit overnemen, omdat zij niet zo ver kunnen ‘kijken’.

Waar kunnen we de eerste slimme snelwegen verwachten in België?

Er is getest langs de E313 en dat is geen toeval. De eerste slimme snelweg zal namelijk op de E313 tussen Antwerpen en Ranst opgezet worden. Dit is voornamelijk een testtraject. Wanneer de slimme snelweg inderdaad het aantal ongelukken kan reduceren en de mobiliteit bevordert, zullen meer snelwegen aangepast worden. Vlaanderen heeft in ieder geval al ruim 3,5 miljoen euro neergelegd om de testen mogelijk te maken. Dat er animo is vanuit de overheid, dat mag dus duidelijk zijn.

Het feit dat dit vooral op snelwegen gericht is, heeft een duidelijke reden. Hier zijn namelijk geen voetgangers of fietsers en de snelheden zijn relatief gelijkmatig. Daardoor is het ontwikkelen van een systeem enigszins eenvoudiger dan het opzetten van slimme systemen in de steden. Al is er in Londen al getest met slimme oversteekplekken:

Ook zijn er technologieën die zowel op snelwegen als regionale wegen in te zetten zijn, zoals de techniek hieronder, die al vijf jaar geleden ontwikkeld en geïntroduceerd is, maar nog niet ingezet is:

De techniek is ontwikkeld door een Nederlander en is in het verleden gebruikt bij een N-weg bij Oss.

Wat mogen we verwachten in de toekomst?

Slimme snelwegen, zeker in combinatie met verplichte ADAS-systemen en de dynamische ledverlichting op de Belgische snelwegen, zijn geen ontwikkeling die ineens uit de lucht komt vallen. Het is het eindelijk in kunnen zetten van de technologische ontwikkelingen en innovaties van de laatste jaren, waarmee de verkeersveiligheid aanzienlijk verbeterd kan worden. En of dit nou een stap is in de richting van de zelfrijdende auto of juist een manier om het de bestuurder zelf makkelijker te maken, dat is een vraag die pas over een aantal jaar beantwoord kan worden.